Delft

De begroting 2013 van Delft werd in de gemeenteraad besproken tijdens de Algemene Beschouwingen. Het motto van de SP: sociaal de crisis uit! Lees verder voor het hele verhaal.

Al drie keer eerder, begon ik vanaf deze plek de Algemene Beschouwingen van de SP met de financiële crisis waarin Nederland, en dus ook Delft, verkeert. En ook vandaag, voor de vierde keer, is dat het belangrijkste thema van de begroting van onze gemeente. De crisis en de noodzakelijke bezuinigingen.

Niet verwonderlijk, want ook bij landelijke verkiezingen vorige maand was de economie het meest besproken onderwerp. Het einde is namelijk nog steeds ver te zoeken. Vijf jaar na het begin van de crisis, is in de wereldwijde financiële sector nog weinig veranderd. Het systeem is nog steeds veel te complex en banken kunnen makkelijk nieuwe regels ontduiken; volgens het IMF.

De crisis is géén natuurramp. De manier waarop we onze economie organiseren in de wereld, hebben we zelf in de hand. De financiële sector moet worden hervormd. Volgens de SP kan dat bijvoorbeeld door spaar- en zakenbanken te scheiden, door bonussen aan banden te leggen, door beter toezicht en meer mogelijkheden tot ingrijpen vanuit de overheid.

U denkt nu vast: ja dat kan wel zijn, maar in de Delftse begroting is gewoon minder te besteden omdat wij minder krijgen van het Rijk. Dat is waar. Wij zijn als gemeente de dupe van plannen van de landelijke regering. Maar óók in Delft, is het een keuze, geen verplichting, om te investeren in grote onzekere projecten en de rekening van de bezuinigingen bij de inwoners neer te leggen:

De gemeente Delft heeft bijvoorbeeld een tekort van 30 miljoen op de ontwikkeling van woningen in de Harnaschpolder, omdat men pér se wilde vasthouden aan bouwen van grote, dure woningen. Dat is een bijdrage van bijna 25.000 euro pér huis!
De bouw van het stadskantoor, waar de SP altijd tegen is geweest en dat zeker 80 miljoen gaat kosten, is pas nog gegund aan een bouwbedrijf.
En er is in totaal 10 miljoen besteed aan bedrijventerrein Technopolis en Science Port Holland.

Maar daarnaast wordt bezuinigd. Op welzijnswerk, op thuiszorg, op de bibliotheek en het theater, op bussen en trams, armoedebestrijding, het ophalen van het huisvuil, sportverenigingen, speelplekken en het onderhoud van openbaar groen.

Voorzitter, het is een misvatting dat het in een financiële crisis noodzakelijk is om sociale voorzieningen af te breken. Maar, onze regering moet bereid zijn het economische systeem aan te passen en hier in Delft moeten we de juiste keuzes maken. Een sociale uitweg uit de crisis ís mogelijk.

En zoals de economie zowel landelijk als in Delft onderwerp van gesprek is, is de schaalvergroting dat ook. In de verkiezingsdebatten heette dat Europa en hier in Delft het het de Metropoolregio. Maar het betekent hetzelfde: steeds meer beslissingen worden uitbesteed aan een groter samenwerkingsverband.
En het gaat het snel: de plannen voor het opzetten van een Metropoolregio met 24 gemeenten worden doorgezet. Deze organisatie gaat straks beslissingen nemen over tal belangrijke onderwerpen als woningbouw, ruimtelijke ordening, openbaar vervoer, zorg en onderwijs.

“Never waste a good crisis” zei een beroemd neoliberaal econoom ooit. Want échte liberalen zien in een crisis geen probleem, maar juist een buitenkansje. Een crisis kan handig gebruikt kan worden om de overheid minder invloedrijk en kleiner te maken, en meer over te laten aan de markt.

En dat lijkt wel wat er hier aan de hand is. Er worden onder het mom van efficiëntie en samenwerking steeds meer zaken letterlijk op afstand van de Delftse inwoners gezet. Op verschillende manieren:

Waar onze gemeenteraad eerst zelf over ging, gaat nu Haaglanden en straks de Metropool. Onlangs werd bekend dat bijna tien afdelingen van de gemeente Delft binnenkort fuseren met de gemeente Rijswijk. En dan worden óók taken van de gemeente geprivatiseerd of op aftstand gezet. Het ophalen van vuilnis naar Avalex, de openbare scholen, de VAK en straks ook Zwembad Kerkpolder en het beheer van de openbare ruimte.

De SP maakt zich daar zorgen over. Wij willen niet dat onze gemeenteraad vaker en vaker moet concluderen: “Daar gaan wij niet over”. En we vinden juist dat beslissingen zo dicht mogelijk bij de inwoners van Delft moeten plaatsvinden. Hier in de gemeenteraad dus. Je zou anders haast zeggen dat wij raadsleden steeds minder werk hoeven te doen, waardoor ook op het raadsalaris kan worden bezuinigd – maar dat terzijde.

Voorzitter, wat de SP betreft zijn het wegbezuinigen van voorzieningen en schaalvergroting dus geen oplossingen voor de tekorten.

Dat gezegd hebbende. Ja, het is een hele kluif om in deze tijd een sluitende begroting te maken. Daar zijn wij ons van bewust. U kunt zich vast nog herinneren dat de SP vorig jaar haar complimenten uitsprak voor de manier waarop dit college de zaken ten minste aanpakt, en niet de kop in het zand steekt. Dat siert u. We snappen dan ook ook heel goed dat er ook nu weer minder te besteden is en zijn blij dat onze stad niet op alle punten hoeft in te leveren. Daar komen ze:

De aanpak van de Spoorzone van dit college is bijvoorbeeld goed te noemen. De SP vindt het erg belangrijk dat er een modern, duurzaam treinstation komt en dat het gebied daaromheen optimaal benut wordt. En we zien dat er wordt gepoogd het verlies te beperken, terwijl er niet op de kwaliteit ingeleverd wordt.

We zijn positief verrast dat de regelingen voor armoedebestrijding niet extra geraakt worden dit jaar. Het college ziet dus in, dat het stapelen van bezuinigingen veel effect heeft op mensen met een laag inkomen. Hoewel ik zo nog op dit onderwerp terug kom, is dit een mooie erfenis van wethouder Bolten – of een goede start van wethouder Brandligt, dat kan ook.

De SP steunt ook de doelstelling van het college om in 2050 klimaatneutraal te zijn van harte. We zien Delft graag versneld duurzaam worden door meer gebruik van wind, zon en bodem-energie. We stellen dan ook voor om een onderzoek te doen naar hoe en waar duurzame energie snel toegepast kan worden.

En dan wordt er in het stadhuis ook nog aan zelfreflectie gedaan: er komen onderzoeken naar hoe organisaties als Avalex en de GGD beter zijn te controleren, zodat we niet weer voor onverwachte uitgaven komen te staan. Dat heeft zeker de steun van onze fractie.

Maar er zijn ook een aantal zaken waar de SP écht verandering in wil brengen.

Allereerst heel recent: de thuiszorg. Voor honderden mensen wordt er op dit moment opnieuw bekeken hoeveel uren ondersteuning ze per week krijgen, omdat de bestaande indicaties niet meer geldig zijn. Je zou zeggen dat je dan als oudere minstens dezelfde aantal uren hulp krijgt, als er niet méér nodig is inmiddels. Maar de afgelopen weken ontvingen we bij de SP tientallen meldingen van mensen die ineens mínder hulp in de huishouding krijgen. Niet omdat ze ineens weer zelf de ramen kunnen lappen, maar omdat de gemeente erop bezuinigt. Waarom zijn die plannen niet eerder aan de gemeenteraad duidelijk gemaakt? Waarom staat daar niets over in de begroting? Wat de SP betreft draaien we deze asociale ontwikkeling snel terug.

De Delftse cultuur- en sportverenigingen zijn van groot maatschappelijk belang. Bijna iedereen is wel groot geworden binnen een vereniging, of het nu de voetbal-, scouting-, of toneelclub is. De budgetten worden alleen al een aantal jaar kleiner. En nu wordt voorgesteld om de huren voor sportverenigingen te verhogen, wat ongetwijfeld doorberekend moet worden in de contributie die de leden betalen. Wij willen de toegankelijkheid van deze clubs goed op peil houden, dus we stellen voor de huren niet te verhogen.

En nu we het toch over onderwerpen hebben die de stad levendig en leefbaar houden, moeten we de bereikbaarheid niet vergeten. Het afgelopen jaar werd behoorlijk gesneden in de dienstregeling van trams en bussen in de hele regio. En ook hier geldt weer: bezuinigen moet nou eenmaal, maar waar kies je voor?

Het Stadsgewest Haaglanden kiest voor woon-werk verkeer met snellere, kortere routes. Maar de vraag is of de bus nou de oplossing voor woon-werkverkeer moet worden, ten koste van bereikbaarheid van woonwijken. Het grote voordeel van een bus is volgens mij niet dat hij er snél komt – daar heb je intercity’s voor-, maar dat hij overál komt.

In de visie van de SP moet er juist een hele goede bediening van de woonwijken zijn. Dat houdt ze levendig en dat houdt zorginstellingen, scholen, en winkels bereikbaar. Bezuinigen kan dan juist op de snelle, parallelle buslijnen en overheadkosten. Bij een stabiel aanbod door de hele stad, zullen meer mensen de bus gebruiken omdat ze erop kunnen vertrouwen. Het wegbezuinigen van de lijnen met de minste passagiers werkt daarom averechts.

Gelukkig hebben de bewoners van Buitenhof en Tanthof -samen met de gemeente Delft- het schrappen van buslijn 82 kunnen voorkomen. We zijn blij dat wethouder Junius na de protesten en honderden zienswijzen uit de buurt zich toch hard gemaakt heeft voor het behoud van de bus.

Dan wil ik nog een veel voorkomend misverstand bespreken. Het misverstand dat ondernemers beter af zijn bij de rechtse partijen dan bij ons. Ja, misschien als je baas van een multinational bent, dat je dan beter rechts kunt stemmen. Want dan beter je een stuk minder belasting. Maar middelgrote en kleine bedrijven hebben daar weinig aan.

Ook in Delft hebben we dus aandacht voor ondernemers. Allereerst willen we het de kleine winkelcentra makkelijker maken. We stellen bijvoorbeeld voor om betaald parkeren in te voeren bij de parkeerplaatsen voor het winkelcentrum in de Bomenwijk. De ondernemers hebben daarom gevraagd maar er wordt geen actie ondernomen. En dat terwijl deze maatregel niets kost en het maar om zo’n 20 parkeerplaatsen gaat.

Verder vragen we het college om de regeling voor nadeelcompensatie bij de bouwwerkzaamheden in de Spoorzone te verbeteren. Nu is het zo dat een nadeel voor het bedrijf dat voorzien kon worden nooit wordt vergoed. Maar er is toch nog steeds een duidelijke oorzaak en een duidelijk gevolg? De SP wil dat ondernemers vaker gecompenseerd worden in die gevallen.

Zo willen wíj de Delftse bedrijven een stapje verder helpen.

Tot slot voorzitter. Ik heb al eerder gezegd dat we opgelucht zijn dat de regelingen voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening niet extra geraakt worden dit jaar. Maar we zijn bij de SP ook niet vergeten dat daar vorig jaar miljoenen zijn weggehaald. Inmiddels is het Delftse budget voor stadsmarketing vier ton hoger dan dat voor schuldhulpverlening. Maar ik zou zeggen: als je wil investeren in de economie; investeer dan in armoedebestrijding. Mensen met een laag inkomen –en daar vallen trouwens ook een heleboel mensen met werk onder- hebben het steeds zwaarder. Zij houden nauwelijks wat over om te besteden aan een dagje uit, aan het onderhoud van hun huis of aan iets extra’s. Wij zullen dan ook voorstellen indienen om de ondersteuning voor deze mensen ruimer te maken.

Voorzitter, al drie keer eerder hebben wij nu alternatieve bezuinigingen voorgesteld, en vandaag was de vierde keer. Hopelijk komt er ook weer eens een eerste keer. Een eerste keer dat er echte hervormingen plaatsvinden, waardoor voorzieningen behouden kunnen blijven. Een allereerste keer misschien wel dat de SP de peilingen eens echt waar maakt ;-). Voor vandaag waren dit onze voorstellen. Wíj gaan met goede moed op naar die éérste keer, dat Delft écht sociaal de crisis uit komt.